vihem - ĐIỆN 3 PHA LÀ GÌ? – HỆ THỐNG ĐIỆN HẠ THẾ, CAO THẾ VÀ PHỤ TẢI ĐIỆN

ĐIỆN 3 PHA LÀ GÌ

Điện 3 pha (điện 3 phase) có thể hiểu là nguồn điện 3 pha hoặc hệ thống điện 3 pha. Nguồn điện 3 pha quốc gia được phân biệt theo điện áp gồm 2 phần chính đó là: Hệ thống điện cao thế và hệ thống điện hạ thế (còn gọi là cao áp và hạ áp)

Hệ thống điện cao thế

• Hệ thống điện cao thế của Việt nam hiện tại có điện áp 6kV, 10kV, 20kV, 35kV, 110kV, 220kV, 500kV.
• Hệ thống điện cao thế là điện của các máy phát điện (đặt tại các nhà máy thủy điện, nhiệt điện điện) được nâng điện áp lên cao (nhờ các máy biến thế) để thuận tiện cho việc tải đi xa. khi tải điện áp cao đi xa sẽ giảm tổn hao trên đường dây và chi phí xây lắp so với tải điện áp thấp.

Hệ thống điện hạ thế

• Hệ thống điện hạ thế phổ biến là 380V. Tuy nhiên một số nhà máy hoặc khu công nghiệp có những thiết bị điện, máy điện sử dụng điện 3 pha hạ thế 220V do hệ thống đồng bộ của họ khi lắp đặt tính toán một số khâu sử dụng thiết bị điện có điện áp 220V – thường là các dây truyền máy của Nhật, Mỹ…Điện 3 pha 220V được lấy thông qua máy biến áp hoặc biến tần.
• Hệ thống điện hạ thế là điện lấy từ đường dây cao thế qua các máy biến thế để hạ áp xuống thành điện 380V.

Trong phạm vi tìm hiểu, ta đề cập chủ yếu về hệ thống điện 3 pha hạ thế mà các thiết bị điện tiếp xúc trực tiếp thường gặp (gọi là nguồn điện 3 pha hạ thế)

Vậy nguồn điện 3 pha có 4 dây gồm 3 dây pha (còn gọi là dây lửa hay dây nóng) và một dây trung tính ( còn gọi dây nguội, dây mát)

Nguồn điện hạ thế 3 pha tại Việt nam có điện áp giữa các dây lửa là 380V (Von) –  gọi là điện áp dây; điện áp giữa mỗi dây lửa với dây trung tính là 220V (gọi là điện áp pha). Trong thức tế cho phép sai lệch  5% nên có thể thấy điện áp dây dao động từ 360 đến 400V, điện áp pha dao động từ 210V đến 230V. Cũng chính vì vậy nên một số linh kiện điện hoặc thiết bị điện khi sản xuất sẽ công bố mức sai lệch cho phép trên nhãn sản phẩm. (Ở các nước khác điện áp trong hệ thống điện có thể khác nhau).

Hệ thống  điện hạ thế ở mọi nơi đều là điện 3 pha, điện 1 pha bản chất chỉ là lấy điện từ một dây lửa và dây trung tính.

Hệ thống điện 3 pha là điện xoay chiều, tức là dòng điện thay đổi “hình sin” liên tục  50 lần mỗi giây nên gọi là tần số 50 Hz (phổ biến ở Việt Nam) hoặc 60Hz ở Mỹ…

Phụ tải điện là gì? và tầm quan trọng của điện 3 pha

• Hệ thống điện nói trên là nguồn cung cấp điện cho sản xuất và đời sống, những máy móc  thiết bị, đồ dùng vv…có dùng điện được gọi là “phụ tải điện”.
• Trong thực tế các phụ tải điện công suất lớn phần đa dùng điện 3 pha ( như thiết bị trong các nhà máy, xí nghiệp…), còn các phụ tải nhỏ (như đồ dùng gia đình, nồi cơm điện, tủ lạnh, máy giặt, máy lọc nước….) dùng điện 1 pha
• Có một loại phụ tải điện quan trọng và rất phổ biến nhất hiện nay trong công nghiệp và đời sống là động cơ điện xoay chiều không đồng bộ 3 pha  và không đồng bộ 1 pha như ta vẫn thấy hiện nay.
• Các động cơ điện không đồng bộ phần lớn là động cơ 3 pha, động cơ điện 1 pha trên tài liệu kỹ thuật nói là chỉ sản xuất đến 4kW (nhưng ở thị trường VN chỉ thấy công suất dưới 3kW mới hoạt động hiệu quả). Động cơ một pha công suất lớn không sử dụng vì nó có nhược điểm lớn là gây lệch tải giữa các pha làm quá tải dễ dẫn đến sự cố của toàn hệ thống.

Điện 3 pha là nguồn năng lượng cực kỳ quan trọng với tất cả các quốc gia trên thế giới. Hầu như nền công nghiệp nào cũng cần sử dụng năng lượng điện, trong dân dụng cũng vậy. Một đất nước có phát triển hay không ngoài việc đánh giá nhiều yếu tố nhưng yếu tố về cơ sở hạ tầng cung cấp điện, truyền tải điện là được đưa lên hàng đầu.

Điện thuộc nhóm an ninh năng lượng, đối với một cuộc chiến tranh cơ sở hạ tầng năng lượng điện sẽ bị đối phương ưu tiên phá hủy hàng đầu – một khi bị cắt đứt với nguồn năng lượng điện mọi công việc như sản xuất, sinh hoạt, thậm chí hệ thống phòng thủ cũng có thể tê liệt.

Kết luận:

Bài viết trên là chút kiến thức chia sẻ kiến thức về điện 3 pha. Để tìm hiểu thêm các vấn đề liên quan tới điện 3 pha nhằm nâng cao kiến thức cũng như sử dụng các thiết bị điện liên quan, mời các bạn tìm hiểu thêm ở các bài chia sẻ kiến thức khác trên trang wed.